KARAKÖY ÖMER ABED HAN

Ömer Abed Hanı; İstanbul Boğazı’nın Rumeli yakasında Karaköy Kemankeş Caddesi ile Halil Paşa sokaklarının kesiştiği yapı adasında 1909 tarihinde inşa edilmiştir. Bu yapı o dönemin en önemli mimarı Alexandre Vallaury tarafından inşa edilmiştir. Kapı üzerinde bulunan kitabede 1909 yılında yapıldığı görülmektedir. Yapı Sultan II. Abdülhamit’in mabeyn katibi olan Arap İzzet Paşa tarafından yaptırılmıştır. Başta hanın iki kapısı bulunurken bugün sadece Halil Paşa Sokaktaki kapısı kullanılmaktadır. Bina üç bloktan meydana gelir. Üç blok arasında bir avlu bulunmaktadır. Bu avlu tepeden aydınlatılmaktadır. Yapı zemin katla birlikte beş katlı olarak inşa edilmiştir.

Zemin kata batı cephede yer alan girişten geçtikten sonra ulaşılır. Zemin kat, doğu-batı yönlü uzun bir koridorun güney ve kuzeyine sıralanmış dikdörtgen tasarımlı dükkanları ile dikkati çeker. Kuzeydeki dükkan sırasının ortasında katlar arasındaki bağlantıyı sağlayan merdiven ve asansör yer alır. Merdiven boşluğunun her iki yanında bulunan birer dükkandan sonra, geniş bir havalandırma ve aydınlık boşluğuna yer verilmiştir. Birinci katta, koridorun doğu ve batı uçlarına yapılan ilavelerle, koridorun “H” biçimini aldığı görülür. Bu “H” biçimli koridor, zemin kata göre sayıları artmış olan bürolara ulaşımı sağlar. Koridorun ortasında, merdiven boşluğunun tam karşısında yer alan aydınlık boşlukları, iç mekana ışık sağlar. Merdiven boşluğu ve dikdörtgen aydınlatma boşluğu ile birlikte güneyde yer alan ve giriş cephesi yuvarlatılmış olan büro, kuzey-güney yönlü bir eksen oluşturmaktadırlar. Birinci kattaki plan düzenlemesi, üstteki diğer katlarda da aynen tekrarlanır. Üstteki diğer katlarda da aynen tekrarlanmıştır.

Güney cephesinin tamamı, batı cephesinin yarısı açık olan yapının, diğer cepheleri komşu binalarla kapatılmış durumdadır. Yapının güney cephesinde, zemin katta yer alan dükkanların yanlarındaki plasterler, profillerle oluşturulan geometrik panolar ile dekore edilmiştir. Zemin kattan birinci kata geçişte hafif balkonsu çıkma yapan saçağı, volüt formundaki ve üzerleri silmelerle yivlendirilmiş mermer konsollar taşımaktadır. Güney cephenin her katı, farklı biçim anlayışı ile tasarlanmış pencerelerle dışa açılır. Birinci kattaki dikdörtgen formlu pencerelerin atkı yüzeyleri, kaynağını Antik mimari gelenekten alan Neoklasik tarzda yumurta dizisi bezemesiyle dekore edilmiştir. İkinci kat pencereleri, iç-içe silmelerin oluşturduğu üçgen formlu Neo rönesans alınlıklar ve aşırı plastik şekilde işlenmiş bitkisel motiflerle çevrili Barok rozetlerle dikkati çekmektedirler. Pencereleri kuşatan ve üçgen alınlıkları destekleyen daire kesitli ve iyon başlıklı plasterlerde, Neoklasik mimari öğelerdir.