Surp Asdvadzadzın Ermeni Ortodoks Kilisesi; İstanbul Boğazı’nın Rumeli yakasında Beşiktaş İlhan sokakta 1838 tarihinde Mimar Garabet Balyan tarafından inşa edilmiştir. Daha önce bu kilisenin yerinde başka bir kilisenin olduğu ve Sultan III. Mustafa döneminde yıkıldığı ve bu çevrede Ermeni mezarlıkları bulunduğu anlatılmaktadır. Doğu ve Batı ekseninde inşa edilen kilisenin plan şeması kubbeli bazilikadır. Yapı batıda dikdörtgen planlı bir narteks, doğuda yarım yuvarlak apsisle sınırlıdır. Kilisenin kuzey batısında galeriye çıkış merdivenleri bulunmaktadır. Apsisin güney doğusunda muganilere ayrılmış mekan, kuzeydoğusunda vaftizhane yer almaktadır. Yapının iç mekanında neoklasik detaylar detaylar göze çarpmaktadır. Kubbe geçişlerini sağlayan pandantifleri geçiş yaptığı gömme sütunlar yivli olup korint başlıkları vardır.İç mekandaki tavan konstruksiyonunda kare, dikdörtgen ve haç tavan kasetleri yer almaktadır. Kasetlerin içinde rozet ve bitki motifleri bulunur. Yapının dış cephesi iç mekana kıyasla daha sade tezyinata sahiptir. Batı cephesinin üst bölümünde geniş kemerli ve üç bölümlü pencere açıklığı görülmektedir. Giriş bölümünden naosa geçişi sağlayan kapı kompozisyonundaki demir parmaklıkların işçiliği oldukça dikkat çekmektedir. Yapı dönemin önemli mimarlarından Garabet Amira Balyan tarafından yapıldığı için İstanbul’da önemli bir yere sahiptir.
Ermeni Apostolik Kilisesi
