Fatih Sahn-ı Seman Medreseleri veya Sahn Medreseleri veya Sekiz Medreseler; İstanbul Suriçi Fatih Ali Kuşçu Mahallesi Fevzi Paşa Caddesi, Tophane Sokağı, Hattat Nafiz caddesi, Tetimmeler Sokağı ve İslambol Sokaklarının çevrelediği yapı adasında inşa edilmiş Fatih Külliyesinin yapılarından biridir. Külliye, cami, medreseler, türbeler, hazire, türbeden meydana gelir. Bir medresedeki talebe hücrelerinin bir meydan etrafında toplanmasından dolayı Sahn ismi kullanılmıştır. Bu külliye 1463- 1470 yılları arasında inşa edilmiştir. Bu alan Bizans döneminde de kutsal bir alandı. Burada Havariun Kilisesi bulunmakta idi. Külliyenin Mimarı Azatlı Sinan ismiyle veya Atik Sinan ismiyle tanınan Mimarbaşı Sinanüddin Yusuf Ağa’dır. Kendisi 1474 tarihinde vefat etmiş olup, Fatihteki Kumrulu Mescitte medfundur.
Sahn-ı Seman Medreseleri Külliyenin iki farklı alanında yer almaktadır. Medreseler Bahr-ı Siyah denilen Karadeniz Medreseleri ve Bahr-ı Sefid denilen Akdeniz Medreseleri olarak iki ana gruptur. Bu bölümlerin yanına yapılmış olan ve bugün ortadan kalkmış olan tetimmeler bulunmakta idi. Tetimmeler bir çeşit hazırlık okullarıdır. Bunlardan başka külliye içinde eğitim fonksiyonu olan sıbyan mektebi ve tıp fakültesi bulunmaktadır. O dönemde tıp fakültesi tamamen Darüşşifa içinde bulunmakta idi. Medreselerin batısına tamamlayıcı unsur olarak bir de kütüphane inşa edilmiştir. Fatih Medreselerinin güneyde kalan kısmı olan Akdeniz Medreseleri dört ayrı bölümden oluşur. Girişleri Fatih Camisinin avlusuna açılmaktadır. Günümüzde Fevzi Paşa olarak kullanılan kısım, evvelce tetimme medreselerinin arka kısmını oluşturmaktır. Medreselerin kıble tarafında olana Baş kurşunlu olarak adlandırılır. Ortadaki iki bloğun dershane mescitleri birbirine bitişik olduğundan, bu yapılara çifte kurşunlu ismi verilmiştir. Medresenin en batıda olana ise Ayak Kurşunlu ismi verilmiştir. Bu medreseler dörtgen bir avlu etrafına inşa edilmiş 19 hücreden meydana gelmektedir. Hücreler avlunun üç yönüne inşa edilmiş olup, dershane-mescit yapısı güneye bakmaktadır. Bu yapılar şu anda restore edilmektedir.
Fatih Medreselerinin kuzeyde kalan kısmı olan Karadeniz Medreseleri dört ayrı bölümden oluşur. Girişleri Fatih Camisinin avlusuna açılmaktadır. Medreselerin kıble tarafında olana Baş kurşunlu olarak adlandırılır. Ortadaki iki bloğun dershane mescitleri birbirine bitişik olduğundan, bu yapılara çifte kurşunlu ismi verilmiştir. Medresenin en batıda olana ise Ayak Kurşunlu ismi verilmiştir. Bu medreseler dörtgen bir avlu etrafına inşa edilmiş 19 hücreden meydana gelmektedir. Hücreler avlunun üç yönüne inşa edilmiş olup, dershane-mescit yapısı güneye bakmaktadır. Dikdörtgen planlı olan medreselerde 20 hücre avlunun üç yanına dizilmiştir. Hücreler kubbeli, ocaklı ve nişlidir. Dördüncü cephede bulunan dershane ve mescit yapısı kubbeli olur kare bir formdadır. Bu medreselerin üç bölümü faal olarak Yüksek Eğitim Yurdu olarak faaliyet göstermektedir. Bu yapılar şu anda restore edilmektedir.
Bu medreseler Fatih’in İstanbul’u fethinden sonra İmparatorluğun ileri gidebilmesi için gerekli insan eğitim ve öğretimi burada yaratılmıştır. Sahn-ı Seman ve Süleymaniye medreseleri Osmanlı İmparatorluğunun sonuna kadar en üst düzey eğitim verilen kurumlar olmuşlardır.
Bu kurumlarda 1792 tarihinde sahn medreselerinde 256 tetimme medreselerinde 191 olmak üzere 447 talebenin okuduğu saptanmıştır. 1869 tarihli teftişte ise medreselerde 36 dersiam, 684 talebe bulunmaktadır. Medreseler 1509 ve 1766 depremlerinde çok büyük bir zarar görmüştür.
Medreseler
